Kłodzko to stolica regionu posiadająca wiele cennych zabytków wartych odwiedzenia. Osią miasta jest Nysa Kłodzka. Miasto powstało na ważnym szlaku komunikacyjnym i miało bardzo ważne znaczenie strategiczne, za co bardzo często płaciło. Prawa miejskie Kłodzko otrzymało w XIIIw. Rozwijało się bardzo szybko jako osada handlowa, kwitło rzemiosło. W Kłodzku w 1398r. powstał „Psałterz floriański”, czyli zabytek polskiego piśmiennictwa. Historia miasta jest także trwale związania z joanitami, franciszkanami, augustianami, bernardynami i jezuitami. W 1561r. jezuici założyli tu szkołę humanistyczną znaną z wysokiego poziomu nauczania. Był tu też silny ośrodek szkolnictwa. Niestety było też nawiedzane przez liczne klęski, powodzie, pożary, głód a nawet trzęsienie ziemi. Kłodzko podupadło gospodarczo kiedy stało się pruską fortecą w XVIIIw. Aż do 1877r., miasto nie mogło się ani swobodnie rozwijać ani rozbudowywać, życie mieszkańców było podporządkowane zaspakajaniu potrzeb wojska, tradycyjne rzemiosło upadło.
Kłodzko to ważny węzeł komunikacyjny a szczególnie kolejowy i autobusowy. Jego popularność wzrosła znacznie kiedy rozwinęły się kłodzkie uzdrowiska: Polanica, Duszniki, Kudowa, Długopole i Lądek. W 1881r. powstało Kłodzkie Towarzystwo Górskie (Der Glatzer Gebirgs-Verein) i istnieje do dziś na terenie Niemiec. W maju 2006r. odbyły się w Kłodzku obchody 125-lecia istnienia organizacji. Na ścianie ratusza umieszczono tablicę z symboliczną złotą różą kłodzką.

Będąc w Kłodzku należy przejść się słynnym Mostem Gotyckim, albo jak nazywają go złośliwcy „mostem na jajach”. Most wybudowano z użyciem zaprawy z dodatkiem białek jaj kurzych. Most w stylu gotyckim spaja brzegi Młynówki. Pochodzi z XIVw. Jest to most z czterema arkadami, przeciwlodowymi izbicami i i wykuszami. Zdobi go sześć figur: Trójca Święta, Ukoronowanie NMP, figura św. Jana Nepomucena, Ukrzyżowanie, Pieta i figura św. Franciszka Ksawerego.

Obowiązkowym punktem programu jest wizyta na Twierdzy Kłodzkiej. Pod nią znajduje się parking. Twierdza ma cześć nad- i podziemną. Jest to miejsce dla miłośników zabytków inżynierii wojskowej albo pięknych widoków. Z bastionów rozlegają się szerokie i piękne panoramy gór otaczających Kotlinę Kłodzką. Na kompleks obronny Kłodzka w toku historii składały się wały i mury obronne, obóz warowny oraz Twierdza Główna na Fortecznej Górze (to zwiedzamy) i Twierdza na Owczej Górze. Twierdza Główna stała w miejscu dawnego zamku i grodu warownego. W 1743r. Fryderyk II Wielki zlecił holenderskiemu inżynierowi G.C von Walrave opracowanie planów rozbudowy, potem prace kontynuował inny inżynier von Wrede i dalej L.W. von Regeler. Kolejno powstawały Wielki Kleszcz, reduta Żuraw, główny Donżon, bastiony i wieże, Wysoki Redan, kazamaty, raweliny, szańce, wały ziemne, fosy i inne elementy. Sąsiedni fort na Owczej Górze wybudowano w 1743r. W 1877r. twierdze zamknięto. Było tu też ciężkie więzienie, w którym siedzieli lewicowi działacze. W czasie II wojny światowej było tu więzienie Abhwery i SS. Więźniami byli żołnierze polscy, rosyjscy i fińscy. Była tu też fabryka zbrojeniowa. Dodatkowo można zwiedzić Muzeum Pożarnictwa, Izbę Pamięci i Lapidarium. Warto wspomnieć,ze na Twierdzy był kręcony film „Czterej pancerni i pies” w 1969r.
Sercem miasta jest Rynek z pięknymi kamienicami i Ratusz. Ratusz powstał w XIVw. i potem był wielokrotnie przebudowywany w XVI, XVII i XVIIIw. Obecny neorenesansowy pochodzi z 1890r. Najstarsza jest wieża. Obok ratusza znajduje się fontanna z delfinami i lwem oraz kolumna wotywna postawiona jako dziękczynienie za uratowania miasta przez zarazą w 1680r. Przy ul. Grottgera na fasadzie znajduje się płaskorzeźba wilka. Istniała przepowiednia, która mówiła, że wilk z Kłodzka napije się wody kiedy zejdą się siódemki i dziewiątki. I się napił. W dniu 07.07 1997r. w czasie tragicznej powodzi poziom wody sięgał do wilczego pyska. Wtedy to wielkiemu zniszczeniu uległ klasztor franciszkanów, którzy jest słynny dzięki pięknym freskom F.A.Schefflera z jadalni.

Najcenniejszym zabytkiem sakralnym miasta jest parafialny Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny przy pl. Kościelnym. Pierwszy kościół w tym miejscu stał już tutaj od XIIw. Obecny to fundacja bardzo związanego z Kłodzkiem praskiego biskupa Arnošta z Pardubic i pochodzi z drugiej połowy XIVw. Kościół jest trzy nawowy, halowy z pięknym gwiaździstym i sieciowym sklepieniem. Ołtarz pochodzi z lat 1727-29 i jest to projekt znakomitego jezuickiego architekta Krzysztofa Tauscha. Jest w nim umieszczona rzeźba Madonny z Dzieciątkiem. Ambona i konfesjonały wyszły spod dłuta Michaela Klahra Starszego, największego rzeźbiarza Ziemi Kłodzkiej. W bocznej kaplicy znajduje się nagrobek Arnošta z Pardubic. Jest tu także cenna gotycka kaplica św. Jakuba malowidłami z XVIw. oraz lipowa figura Madonny z Czyżykiem. Prospekt organowy pochodzi z 1725r. Uzupełnieniem wizyty w Kłodzku może być wycieczka do Muzeum Ziemi Kłodzkiej przy ul. Łukasiewicza i Trasą Podziemną im.1000-lecia Państwa Polskiego.

Wambierzyce, zwane też Śląska Jerozolimą, to wieś nad strumieniem Cedron. Jest to jeden z największych ośrodków pielgrzymkowych Ziemi Kłodzkiej. Celem podróży może być Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.

Krajobraz tej wsi jest niezwykły. Ma ona charakter miejski z wieloma uliczkami, z charakterystycznymi kapliczkami i stacjami Drogi Krzyżowej. Odbywają się tu liczne uroczystości religijne.

Właściciel wsi Daniel Paschazjusz von Ostenberg (od 1677) przebudował ją na wzór Jerozolimy i nawet okoliczne wzgórza i rzeki mają nazwy biblijne. Mamy tu Kalwarię, Synaj, Horeb, Tabor i Wzgórze Kwarantanny. Wybudowano siedemnaście bram i jadąc z jakiegokolwiek kierunku przez jakąś musimy przejechać. Bazylikę budowano w latach 1715-20 i przetrwała do dziś w stanie prawie niezmienionym.

Fasada jest utrzymana w duchu późnego renesansu. Wchodzi się do niej po pięćdziesięciu sześciu schodach, w środkowym biegu jest ich trzydzieści trzy – ilość lat życia Jezusa. U góry stoją czterej ewangeliści. Aby dostać się przed czczoną tu figurkę Matki Boskiej Wambierzyckiej Królowej Rodzin, należy przejść przez krużganki. Nawa główna ma kształt wydłużonego ośmiokąta. Największym dziełem malarskim jest polichromia ze sklepieniem pędzla włoskiego malarza Giovaniego Bonory. Inną perełką jest barokowa ambona wykonana przez Karola S. Flackera. Jest to artystyczne przedstawienie hymnu „Magnificat”. Można tu rozpoznać ponownie czterech apostołów oraz alegorie czterech kontynentów. Kolejnym dziełem kowalskim tym razem jest krata oddzielająca nawę od Kaplicy Łask, czyli prezbiterium w kształcie elipsy. Barokowy ołtarz główny jest dziełem Karola S.Flackera.

Innym elementem ośrodka pielgrzymkowego jest Kalwaria zbudowana przez Ostenberga w latach 1683-1718. Kalwaria była kilka razy przebudowana i dodawano nowe elementy np. kapliczki słupowe. Trasa Kalwarii zaczyna się przy drodze na Polanicę Zdrój. Skręcamy przy rzeźbie św. Floriana za bramą Gihon. Dobrzy piechurzy lub rowerzyści mogą wyruszyć na trasę: Wambierzyce – Radków – czeski Božanov – Police nad Metují.

Zaciekawiony gość powinien poszukać stacji nr 57 (widać ją między budynkami przy drodze na PolanicęZdrój). Na krzyżu widzimy niezwykłą postać. Ukrzyżowną kobietę. To jest św. Wilgefortis. Przedstawienia tej świętej są bardzo rzadkie. Według legendy, św. Wilgefortis był córką pogańskiego króla Lutyzanii, czyli państwa leżącego na terenie dzisiejszej Portugalii. Surowy ojciec przeznaczył jej na męża także pogańskiego króla Sycylii. Wilgefortis była natomiast bardo gorliwą chrześcijanką. Chciała się upodobnić do Chrystusa. Król, który nie mógł znieść nieposłuszeństwa córki kazał ją wtrącić do lochu. Królewna modliła się a jej wola upodobnienia się do Chrystusa była tak silna, że wyrosły jej broda i wąsy. Kiedy król wypuścił ją z lochu a zobaczył ją narzeczony, przerażony wyglądem królewny zerwał zaręczyny i wyjechał. Wściekły król kazał ją ukrzyżować tak samo jak zginął Jezus. Jeszcze inna legenda mówi , że kiedy Wilgefortis konała na krzyżu, gdy pod krzyżem pojawił się pastuszek. Królewna prosiła go o wodę. Aby nabrać wody, królewna ze stopy spuściła pantofel. Pastuszek zdjął go z nogi i zauważył w nim grudkę złota. Za to złoto kupił lekarstwo dla chorej mamy. Czasem można spotkać przedstawienie świętej z brodą i wąsami. W wambierzyckiej ruchomej szopce znajdującej się przy ulicy Objazdowej można zobaczyć osiemset postaci z czego trzysta jest poruszana mechanizmami zegarowymi. Jest to dzieło ślusarza Longinusa Wittiga. Rzeźbienie figurek zajęło mu dwadzieścia osiem lat. Impulsem to tego dzieła była prawdopodobnie śmierć żony, która nastąpiła wkrótce po przeniesieniu się małżonków i ich syna do Wambierzyc w 1850r. Wittig chciał w ten sposób ulżyć dziecku po śmierci matki.

Niewielkie, ale za to pięknie położone uzdrowisko nad Bystrzycą Dusznicką. Leży pomiędzy Górami Stołowymi a Bystrzyckimi. Jest najmłodszym uzdrowiskiem Ziemi Kłodzkiej. Ostatnio rozwija się bardzo szybko, choć nie jej ominęły klęski powodzi. W 1997r. była zupełnie zniszczona. Po kataklizmie wyremontowano miasto i odnowiono ulice. Polanica jest zielona, wspaniale nadaje się na odpoczynek. Osią miasta jest deptak pełen sklepów, małych restauracji i barów. W okolicach uzdrowiska znajduje się wspaniały zabytkowy Park Zdrojowy, który trzeba zobaczyć w okresie kwitnienia, oraz „kolorowa” fontanna, gdzie latem można zobaczyć widowisko światła. W Parku znajduje znane sanatorium „Wielka Pieniawa”, pomnik wieszcza Adama Mickiewicza, są restauracje a na deskach Teatru im. M.Ćwiklińskiej odbywają się liczne imprezy kulturalne. Polanica Zdrój była ulubionym miejscem tej znakomitej przedwojennej aktorki. Dla dzieci wybudowano Letni Tor Saneczkowy „Diabelska Rynna” na górze Góralka; zamiast płóz – kółka i 450m zjazdu z prędkością nawet do 40km/h. Powstała także Miejska Ścieżka Spacerowo-Rowerowa. Tereny dzisiejszego miasta były kolonizowane przez Niemców i pierwsza nazwa polany, na której się osiedlili brzmiała „Altheide”, czyli Stara Polana. Po wojnie kiedy zmieniano nazwy nawiązano do niemieckiego oryginału i wyprowadzono nazwę Polanica. Pierwsze wzmianki o źródłach polanickich pochodzą z monumentalnego dzieła luterańskiego kaznodziei Georgiusa Aeluriusa „Glacjografia, albo kronika kłodzka”z 1625r. Był pierwszym dziejopisem Ziemi Kłodzkiej. Historia uzdrowiska zaczyna się dopiero w 1827r. kiedy kupiec kłodzki Józef Grolms zakupił kawał ziemi z pięcioma źródłami. Teren zagospodarowano, wybudowano całą infrastrukturę. Początki były skromne. Ale do czasu, kiedy Polanicę kupił wrocławski przemysłowiec W. Hoffmann. Zainwestował olbrzymie pieniądze. Po 1875r. Polanica zaczęła swą prawdziwą karierę, a jeszcze jej w tym pomogła budowa linii kolejowej o wybitnych walorach krajobrazowych. Polanica miała inny charakter i tak o niej pisze jeden z gości: „spokój tu nad wyraz błogi; bez codziennej muzyki; bez wystawy w toaletach; bez widowisk, bez składek, bez Żydów, bez Tego ruchu zdrojowego […] wszystko bez okazałości, i bez blasku, skromnie za czym idzie mniejszy wydatek […].” W czasie wojen leczyli się tu ranni wojskowi. 

Miasto nie posiada wielu zabytków . Jednym z nich jest posadowiony nad deptakiem kościół Wniebowzięcia NMP oraz kaplica św. Antoniego stojąca przy drodze do Bystrzycy Kłodzkiej. Przy ul. Bolesława Chrobrego w Parku Leśnym znajduje się pomnik przedstawiający polarnego niedźwiedzia a upamiętniający przewodników sudeckich i ratowników GOPR w latach 1948-78. We wsi Sokołówka (wyjazd w kierunku Bystrzycy Kłodzkiej) znajduje się Klasztor Ojców Sercanów, w którym znajduje się Muzeum Misyjne. Można podziwiać wystawę etnograficzną z eksponatami z egzotycznych krajów Afryki, Oceanii, Polinezji i Ameryki Południowej.

Wieś w gminie Kłodzko bardzo blisko Polanicy Zdroju
Jeśli chcemy zobaczyć pięknie zachowany inkastelowany kościół, czyli inaczej obronny, to należy pojechać do Starego Wielisławia. Stary Wielisław to jedna z najstarszych wsi Ziemi Kłodzkiej z XIIIw. Wsią pielgrzymkową stała się już w XVw. za sprawą cudownej figurki Matki Boskiej. Obecnie jest to Sanktuarium Matki Boskiej Wielisławskiej. Wieś rozwijała się w miarę dobrze, ludność żyła z obsługi pielgrzymów a nawet próbowano tu otworzyć malutkie uzdrowisko. We wsi zachował się szereg pięknych chałup. Kościół obronny nosi wezwanie św. Katarzyny. Był tu już w XIIIw. Cieszył się uznaniem samego papieża Bonifacego VIII, skoro został wyróżniony licznymi nadaniami. Zachowała się z licznych wojen figurka Matki Boskiej. Cudowna figurka przedstawia Matkę Bożą jako służebnicę w świątyni.

Kościół jest otoczony murem z bramą i kaplicami. Mur pochodzi z XVIw. ale prawdopodobnie jest wcześniejszy. Na Ziemi Kłodzkiej znajdują się także podobne obronne założenia i są to kościoły w Szalejowie Górnym św Jerzego, w Żelaźnie – kościół św. Marcina i Krosnowicach – kościół św. Jakuba.

Miasto w powiecie kłodzkm. www.bystrzycaklodzka.pl
Jeśli przejeżdża się drogą nr 33 w kierunku np. Międzygórza lub przejścia granicznego w Boboszowie nie omijajcie obwodnicą Bystrzycy Kłodzkiej. Zajechać tu wato choćby ze względu na unikatową zabudowę tarasową miasta i zachowane mury obronne. Bystrzyca posiada także cenne zabytki. Jest to bardzo stare miasto, które przeżyło bardzo wiele wzlotów i upadków. Jest pięknie ulokowane u stóp Gór Bystrzyckich i Masywu Śnieżnika nad rzekami Nysą Kłodzką i Bystrzycą. Miasto lokował prawdopodobnie czeski możnowładca Gaweł z Lemberku przy starożytnych szlakach handlowych w XIIIw,. Działalność możnowładcy nie podobała się królowi Janowi Luksemburskiemu, który usunął Gawła ze stanowiska kasztelana i nadał miastu przywileje królewskie co doprowadziło do konfliktu z Kłodzkiem. Miasto bardzo szybko się rozwijało, kwitł handel choćby taki jak handel przyprawami korzennymi i rzemiosło, czyli sukiennictwo. Powstawały pierwsze kościoły i bramy. Wojny husyckie przyniosły pożaru i wyludnienie. Rozkwit przyniósł wiek XVIw. oraz nowe prądy reformatorskie. Bystrzyca była stolicą anabaptyzmu. Kolejne pasmo nieszczęść przyniosła wojna trzydziestoletniej – bitwy, kontrybucje, przemarsze wojska, choroby, pożary i powodzie. Znamienny opis Bystrzycy pozostawił w swoich „Listach o Śląsku” John Q. Adams. Pisze tak „Po drodze minęliśmy ruiny, które tydzień temu były miastem Bystrzycą; w miniony poniedziałek spaliło się na popiół […] Zmrok powiększał ponurość tej sceny. Był to jeden z najsmutniejszych widoków, jakie oglądałem.” Problemy Bystrzycy skończyły się dopiero w drugiej połowie XIXw. kiedy rozwinął się przemysł np. cegielnia, browary. W 1860r. powstała fabryka zapałek. Wojny światowe Bystrzycy udało się przetrwać bez szkód.

Miasto prezentuje turystom następujące ciekawe zabytki i atrakcje: Basztę Rycerską, Muzeum Filumenistyczne, Basztę Kłodzką, Ratusz, Wójtostwo, Bramę Wodną i mury miejskie. Warto także odwiedzić Rynek. Prócz Ratusza wzorowanego na włoskiej architekturze municypalnej, stoi tam piękna barokowa kolumna wotywna Św. Trójcy wykonana w 1737r. przez A. Jörga. Muzeum Filumenistyczne to jedno z nielicznych w Europie placówek ukazujących historię krzesania ognia, mające bogatą kolekcję etykiet zapałczanych i wszelkich rodzajów zapalniczek. W muzeum można też zapoznać się z historią miasta. Na Małym Rynku stoi niezwykły relikt średniowiecznego prawa. To oryginalny pręgierz z 1556r. Uprzednio stał na Rynku koło Ratusza, ale został w 1813r. przeniesiony na Mały Rynek. Warto wspomnieć o wielkich sukcesach karateków Taekwon-do z Bystrzycy. W 2002r. z VI Mistrzostw Świata Juniorów przywieźli tytuły mistrza świata, wicemistrza, brąz i wicemistrzostwo świata w rywalizacji zespołowej na dwadzieścia osiem drużyn.

Bystrzyca Kłodzka jest miejscem wypadowym na wycieczki w Góry Bystrzyckie a dla bardzo dobrych piechurów z Masyw Śnieżnika. Warto także pojechać ciekawe miejsca leżące niedaleko miasta. Są to drewniane kościółki w Nowej Bystrzycy i Zalesiu.

Długopole jest najmniejszym, kameralnym uzdrowiskiem Ziemi Kłodzkiej. Leży w Rowie Górnej Nysy. Jest znakomitym miejscem wypadowym na wycieczki w Góry Bystrzyckie i Masyw Śnieżnika. Długopole ma bardzo rzadką w Europie specjalność. Leczy się tu choroby wątroby i stany po zakażeniach wirusem żółtaczki. Należy do kompleksu uzdrowiskowego Lądka Zdroju.
Początki uzdrowiska to rok 1798 kiedy ujęto źródło o nazwie „Emilia”. Poważniejsze inwestycje przeprowadzano w 1802r. i 1817r. Działał tu pierwszy elektryczny zegar kwiatowy, pierwszy teatr plenerowy, grano w gry towarzyskie i kwitło życie graczy karcianych. Uzdrowisko jest dość dobrze zachowane i posiada ładny Park Zdrojowy.

Międzylesie leży nad Nysą Kłodzką, pomiędzy Górami Bystrzyckimi a Masywem Śnieżnika. Zajmuje południowy kraniec Rowu Górnej Nysy. Prowadzą stąd szlaki w tej rejon gór, ale stanowczo odradzamy te wycieczki w zimie. Szlaki w rejon Hali pod Śnieżnikiem są zamykane przez Wałbrzysko-Kłodzką Grupę GOPR. Jeżdżenie samochodem w rejony położone powyżej Międzylesia zimą także wymaga pewnych umiejętności.

Międzylesie leży na ważnym z strategicznie szlaku handlowym z Czech, prowadzącym przez Przełęcz Międzyleską. Pierwotna osada powstała w celach obronnych Czech i Moraw. Pozostawało własnością króla czeskiego Wacława I do 1294r. Następnie została przekazana cystersom z Ząbkowic Śląskich. W 1315r. Międzylesie przeszło we władanie rodziny Glubosów a w XVIw. Althannów. Dzięki nim przeżyło rozkwit. Jak wszystkim miastom śląskim, regres przyniosły wojny wieku XIV, XVII i XVIII. Rozkwit gospodarczy Międzylesie zawdzięcza rozwojowi przemysłu lniarskiego. Płótno było eksportowane np. do Anglii.

Międzylesie ma ciekawy Rynek o kształcie zbliżonym do wydłużonego trójkąta z ciekawymi kamienicami. Najcenniejszymi zabytkami Międzylesia jest Kościół Ciała Bożego. Jego charakterystyczną cechą jest spłaszczone kolebkowe sklepienie i piękna ambona barokowa w nietypowym kształcie łodzi w przybliżeniu z 1760r. Kościół posiada też cenne wyposażenie rokokowe. Inną cenną budowlą jest zamek Glubosów. Pierwszy stał tu już w XIVw. Obecny nosi cechy dwóch stylów renesansu i baroku. Inne ale podobne do domów tkaczy batystu w Chełmsku Śląskim są międzyleskie domy „Siedmiu Braci”. Do naszych czasów zachowały się tylko dwa. Budowano je w XVIIIw. jako budynki murowano-drewniane.

Będąc w Międzylesiu można wybrać się na wycieczki do Kamieńczyka, Gniewoszowa, Goworowa, Poręby, Jaworka, Szklarki, Smreczyny czy Różanki. Są to małe wsie, ale tak pięknie położone, że wiele osób szuka tu ucieczki od cywilizacji i buduje nowe domy.