Rola nietoperzy w naszym środowisku
W dniach 24.10-31.10.2023 obchodzimy Międzynarodowy Tydzień Nietoperzy. Ludzie potrzebują nietoperzy. Na całym świecie żyje ponad 1400 gatunków nietoperzy, co stanowi prawie 20 procent wszystkich gatunków ssaków. Nietoperze żyją prawie wszędzie na Ziemi, z wyjątkiem regionów pustynnych i polarnych. Nietoperze odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu równowagi ekosystemów i mają wpływ zarówno na przyrodę jak i gospodarkę. To ssaki, które opanowały prawdziwy lot. Ich skrzydła są pokryte małymi włoskami czuciowymi, które pomagają im wyczuwać przepływ powietrza podczas lotu.
Zwalczanie szkodników
Nietoperze są owadożercami, a niektóre gatunki zjadają tysiące owadów każdej nocy. Ta naturalna kontrola szkodników pomaga zmniejszyć zapotrzebowanie na pestycydy w rolnictwie co wpływa na produkcję roślinną i zmniejsza wpływ rolnictwa na środowisko. Nietoperze jedzą robaki atakujące orzechy pekan, migdały, ryż, bawełnę, kukurydzę, kawę, trzcinę cukrową, pomidory, ogórki i fasolę a są to fakty udokumentowane.
Zapylanie roślin i rozsiewanie nasion
Niektóre gatunki nietoperzy są niezbędnymi zapylaczami różnych roślin. Te nietoperze pomagają zapewnić reprodukcję roślin oraz produkcję owoców, nasion i nektaru. To dzięki nim mamy czekoladę. Nietoperze odgrywają kluczową rolę w rozprzestrzenianiu nasion. Zjadają owoce, a następnie rozprzestrzeniają nasiona, umieszczając je w różnych miejscach poprzez odchody. Proces ten przyczynia się do regeneracji lasów i pomaga zachować różnorodność biologiczną. Nietoperze są szczególnie ważne w lasach deszczowych gdzie pomagają rozprzestrzeniać się takim roślinom jak figi, palmy, ziele angielskie, orzechy i właśnie kakao. Naukowcy szacują, że średnio na jednym metrze kwadratowym dna lasu deszczowego każdego roku może znajdować się od 12 do 80 nasion rozsiewanych przez nietoperze. Są też nietoperze, które mają coś wspólnego z pszczołami. Podróżując z kwiatu na kwiat, pijąc nektar, przenoszą pyłek i umożliwiają roślinom wytwarzanie owoców i nasion. Nietoperze zapylają ponad 700 roślin, w tym banany, owoce drzewa chlebowego, brzoskwinie, mango i agawę (wykorzystywana do produkcji tequili). Dzięki nim mamy żywność i leki. Bez nietoperzy wiele ekosystemów stopniowo by uległo zniszczeniu np. baobab występujący w Afryce Wschodniej.
Zdrowie ekosystemu
Nietoperze są integralną częścią wielu ekosystemów, a ich obecność pomaga w utrzymaniu ogólnego stanu zdrowia i różnorodności tych środowisk. Ich działalność przyczynia się do utrzymania równowagi gatunkowej i procesów ekologicznych. Odchody nietoperzy są uważane za bardzo cenny nawóz.
Korzyści ekonomiczne
Usługi świadczone przez nietoperze, takie jak zwalczanie owadów i zapylanie, mają bezpośredni wpływ na różne gałęzie przemysłu, w tym rolnictwo i leśnictwo. Wartość tych usług szacuje się na całym świecie na miliardy dolarów.
Zagrożenia. Turbiny wiatrowe a nietoperze
Turbiny wiatrowe są wielkim niebezpieczeństwem dla nietoperzy, to nie tylko maszyny do mielenia ptaków. W samej Ameryce Północnej co roku dziesiątki do setek tysięcy nietoperzy ginie w wyniku pracy turbin wiatrowych. Co ciekawe to fakt, że ponad trzy czwarte ofiar śmiertelnych to gatunki nadrzewne, które mają tendencję do migracji na duże odległości i nocowania na drzewach. Jak się okazuje, 90% zabitych przez turbiny wiatrowe nietoperzy ma wewnętrzny krwotok – uszkodzenia mózgu i pęknięte naczynia krwionośne płuc. Jak się przypuszcza, ma to związek z nagłymi spadkami ciśnienia wokół łopat turbiny (zwłaszcza gdy nietoperz leci blisko). Jest to mechanizm podobny do sytuacji zbyt szybkiego wynurzenia się nurka. Turbiny mają negatywny wpływ na migracje nietoperzy i ptaków.
Nietoperze w Sudetach
Jednym z największych i najcenniejszych siedlisk nietoperzy na Dolnym Śląsku jest Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie w Masywie Śnieżnika. Jaskinia Niedźwiedzia jest największym w Polsce i jednym z największych w Europie siedliskiem nocka orzęsionego, jak również jednym z większych nocka Brandta i nocka wąsatka.
Nietoperze także można spotkać w podziemiach zamku Książ w Wałbrzychu czy pałacu Marianny Orańskiej w Kamieńcu. Inne cenne siedliska znajdują się w Górach Kaczawskich, Bystrzyckich, Górach Stołowych, Równinie Świdnickiej, Pogórzu Izerskim, na Wzgórzach Niemczańskich, Kełczyńskich i Strzelińskich. Nietoperze również można spotkać w Dolinie Baryczy czy na wrocławskich budynkach.
W Sudetach żyje 21 gatunków nietoperzy.
Są to :
Borowiaczek
Borowiec wielki
Gacek brunatny
Gacek szary
Karlik drobny
Karlik malutki
Karlik większy
Mopek zachodni
Mroczek posrebrzany
Mroczek pozłocisty
Mroczek późny
Nocek Alkatoe
Nocek Bechsteina
Nocek Brandta
Nocek duży
Nocek łydkowłosy
Nocek Natterera
Nocek orzęsiony
Nocek rudy
Nocek wąsatek
Podkowiec mały
Nietoperze Polski
W Polsce żyje 28 gatunków nietoperzy i wszystkie zapadają w stan zwany torporem lub też hibernacją. Wszystkie są objęte ścisłą ochroną. Są to:
Borowiaczek
Borowiec olbrzymi
Borowiec wielki
Gacek brunatny
Gacek szary
Karlik drobny
Karlik malutki
Karlik płowy
Karlik średni
Karlik większy
Mopek zachodni
Mroczek posrebrzany
Mroczek pozłocisty
Mroczek późny
Nocek Alkatoe
Nocek Bechsteina
Nocek Brandta
Nocek duży
Nocek łydkowłosy
Nocek Natterera
Nocek orzęsiony
Nocek ostrouszny
Nocek rudy
Nocek wąsatek
Podkasaniec zwyczajny
Podkowiec duży
Podkowiec mały
Przymroczek Saviego
